How does polycentric urban form affect safety and urban commuting: the case of Cracow
Authors:
- Rafał Blazy,
- Anna Ziobro
Abstract
This paper discusses the security and safety of the polycentric functio-spatial structure of the city in the context of a pandemic. The research hypothesis is as follows: will the fear of the epidemic affect the manner of planning polycentric structures, reinforce local service concentrations and restore the commercial role of the city street? This paper presents a new outlook on urban security. Local service polycentricism is of particular significance. The problem was investigated based on original analyses of polycentricism and a definition that points to levels of understanding the notion of the centre while accounting for current theories and trends. The study discusses differences in the perception of polycentricism over time. On the example of the history of Cracow’s development, the author analysed factors that affect polycentricism, such as: political decisions, suburbanisation and transport-related behaviour patterns.
- Record ID
- CUT9e4bb9d0c121489299a9742fdf3a11ae
- Publication categories
- ;
- Author
- Other language title versions
- Wpływ policentrycznej formy miejskiej na bezpieczeństwo i dojazdy do miasta na przykładzie Krakowa
- Journal series
- Archives of Civil Engineering, ISSN 1230-2945, e-ISSN 2300-3103
- Issue year
- 2023
- Vol
- 69
- No
- 2
- Pages
- 325-338
- Other elements of collation
- mapy; tab.; Bibliografia (na s.) - 335-337; Bibliografia (liczba pozycji) - 42; Oznaczenie streszczenia - Abstr., Streszcz.; Numeracja w czasopiśmie - Vol. 69, Iss. 2
- Keywords in Polish
- bezpieczeństwo miejskie, policentryzm, suburbanizacja, struktura przestrzenna miasta, Kraków, urbanistyka
- Keywords in English
- urban security, polycentricism, suburbanization, spatial structure of the city, Cracow, urban planning
- ASJC Classification
- Abstract in Polish
- W artykule poruszona została problematyka bezpieczeństwa policentrycznej struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta w kontekście pandemii. Autorzy artykułu zastanawiają się, czy poczucie zagrożenia epidemicznego wpłynie na sposób planowania policentrycznej struktury, wzmocni lokalne koncentracje usługowe i przywróci handlową rolę ulicy miejskiej. Artykuł prezentuje nowe spojrzenie na bezpieczeństwo urbanistyczne. Szczególne znaczenie ma usługowa policentryczność lokalna. Problem wyjaśniony został w oparciu o autorskie analizy policentryczności i definicję wskazującą poziomy rozumienia centrum z uwzględnieniem bieżących teorii i trendów. Policentryzm w zależności od skali – czy to regionalnej, czy to urbanistycznej – postrzegany jest odmiennie. Jego percepcja podlega też zmianie wraz z upływem czasu (na przestrzeni dekad, czy wieków). Struktura funkcjonalno-przestrzenna miasta zależna jest od prowadzonej polityki oraz od wolnorynkowych zjawisk i wzorców zachowań (globalnych i lokalnych). Ponadto w zależności od skali spojrzenia ten sam układ osadniczy może być interpretowany monocentrycznie lub policentrycznie. Wewnętrznie policentryczna aglomeracja złożona z jednego miasta-rdzenia będzie układem monocentrycznym w ujęciu regionalnym – w przeciwieństwie do policentrycznej konurbacji. Percepcja policentryzmu może ulec zmianie również wraz z upływem czasu i rozwojem przestrzenno-funkcjonalnym miasta. W niniejszym artykule rozważania prowadzone są na bazie obserwacji demograficznej eksplozji i urbanizacji, a następnie suburbanizacji i zmian struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta Krakowa. Jest to interesujący przykład badawczy, gdyż w ciągu trzech dekad po zakończeniu II wojny światowej miasto przeszło radykalną transformację ze stosunkowo niedużego miasta w aglomerację miejską, co zaburzyło strukturę funkcjonalno-przestrzenną. W nowym wieku dysfunkcje strukturalne pogłębiły się w miarę ciągłego wzrostu populacji i rozlewania się miasta, a przede wszystkim wraz ze zmianą wzorców mobilności. W kontekście niewydolnego systemu transportu zbiorowego ilość samochodów rośnie nieustannie. Mimo coraz bardziej restrykcyjnej polityki transportowej aut nie ubywa, a wiele wskazuje, że z powodu strachu spowodowanego pandemią covid-19 trend posiadania własnego samochodu może się nawet nasilić. Wieloośrodkowość usługowa w obliczu zagrożenia epidemią nabrały nowego znaczenia z uwagi na bezpieczeństwo sanitarne. Policentryzm miasta Krakowa nie sprawdził się w nowych okolicznościach rygoru sanitarnego związanego z covid-19. Koncentracje ludności w dużych centrach usługowych niosą duże ryzyko zarażeń zarówno w miejscu docelowym, jak i podczas dojazdu. Usługi wyższego rzędu zostały w większości wyłączone z działania w czasie najwyższego zagrożenia. Działalność usługowa globalna umiejscowiona w centrach biurowych została rozproszona dzięki pracy zdalnej i przestrzeni wirtualnej. Przy zamknięciu dużych centrów handlowych, lokalne ośrodki usługowe pozostawały otwarte – zwłaszcza te które miały dostęp bezpośredni z ulicy/parkingu. To może być zwrot w projektowaniu architektonicznym – swoisty powrót do klasycznych rozwiązań: sklepów na ulicy handlowej lub pawilonów handlowych typowych w Polsce w latach 70–80. ubiegłego wieku (lokalne dostępne od zewnątrz, zamiast galerii z pasażami wewnętrznymi). Realne zagrożenie obecnie, jak i wysokie prawdopodobieństwo podobnych sytuacji w przyszłości prawdopodobnie wpłyną na zmiany wzorców zachowań konsumentów, jak również prowadzących działalność usługową w wyborze lokalizacji. Lokalne ośrodki usługowe o pieszym dostępie z uwagi na bezpieczeństwo mogą znacznie zyskać na popularności. W mniejszym stopniu i może z pewnym opóźnieniem można się spodziewać zmiany trendów w planowaniu przestrzennym. Jak pokazuje historia rozwoju Krakowa, zapisy planistów dotyczące centrów usługowych, jeśli nie idą w parze z decyzjami politycznymi i finansami lub nie wpisują się w trend wolnorynkowy pozostają tylko na papierze. Niestety nic nie wskazuje, aby suburbanizacja miała osłabnąć, gdyż jest to zjawisko globalne. Dodatkowo najwyższy rygor sanitarny, uniemożliwiający nawet spacery, wywołał wśród społeczeństwa mieszkającego w blokach olbrzymią frustrację i posiadanie własnego ogródka nabrało większego znaczenia w kontekście i komfortu i bezpieczeństwa (izolacji społecznej).
- DOI
- DOI:10.24425/ace.2023.145270 Opening in a new tab
- URL
- https://journals.pan.pl/ace/146534 Opening in a new tab
- Language
- eng (en) English
- License
- Score (nominal)
- 140
- Score source
- journalList
- Score
- Publication indicators
- Additional fields
- Indeksowana w: Web of Science, Scopus
- Uniform Resource Identifier
- https://cris.pk.edu.pl/info/article/CUT9e4bb9d0c121489299a9742fdf3a11ae/
- URN
urn:pkr-prod:CUT9e4bb9d0c121489299a9742fdf3a11ae
* presented citation count is obtained through Internet information analysis, and it is close to the number calculated by the Publish or PerishOpening in a new tab system.