Podstawy turystyki i wypoczynku w kontekście wybranych uwarunkowań społeczno-gospodarczych Polski

Authors:

• Hanna Hrehorowicz-Gaber

Abstract

Obszary wypoczynku i turystyki odznaczają się korzystnymi warunkami środowiska naturalnego, powiązanymi z walorami kulturowymi, co daje stabilne podłoże do rozwoju tej gałęzi gospodarki. Ta jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki na świecie stanęła przed nową, nieznaną dotychczas przeszkodą związaną z wybuchem pandemii w 2020 roku. Ograniczyła ona, a właściwie zamknęła rynek usług turystycznych. W obliczu nieznanej przyszłości poszukiwanie rozwiązań pomostowych, dobrych praktyk możliwych do zastosowania w praktyce do czasu powrotu do normalności wydaje się działaniem priorytetowym. Jedynym dostrzegalnym atutem zaistniałej sytuacji wydaje się zwrócenie się odbiorców w stronę lokalnej oferty wypoczynkowej. Poniższy tekst stanowi uzupełnienie zagadnień zawartych w książce prof. dr hab. inż. arch. Elżbiety Węcławowicz-Bilskiej pt. Uzdrowiska, kąpieliska termalne i Spa, traktującej o lecznictwie uzdrowiskowym również jako formie wypoczynku i podstawie rozwoju turystyki. Przedmiotem niniejszej książki jest rozpoznanie i charakterystyka uwarunkowań wypoczynku i turystyki. Jest to opracowanie oscylujące na pograniczu różnych dziedzin nauki, a w szczególności socjologii, turyzmu, geografii, ekonomii, historii i kultury. Celem jest wskazanie zależności pomiędzy uwarunkowaniami a determinantami i ukierunkowaniem procesów rozwojowych turystyki i wypoczynku. Tłem rozważań są uwarunkowania historyczne, przestrzenne oraz społeczne kształtujące ruch turystyczny zarówno w Polsce, jak i na świecie. W książce podjęto próbę doprecyzowania pojęcia wypoczynku w odniesieniu do rekreacji i turystyki, która jest nie do końca zdefiniowana w literaturze przedmiotu. Niezbędne w tym zakresie stało się oparcie rozważań o aspekt fizjologii człowieka i psychologii środowiskowej. Podstawowym założeniem poniższego opracowania jest jego użyteczność w dydaktyce. Zakres merytoryczny książki dotyka wielodyscyplinarnej problematyki wypoczynku, z którą studenci i późniejsi absolwenci Politechniki Krakowskiej spotykają się w procesie dydaktycznym, a następnie w pracy zawodowej. Mam nadzieję, że ta publikacja pozwoli im na lepsze przygotowanie się do praktyki zawodowej. Zakresem rozważania objęte zostało kształtowanie się turystyki na przestrzeni wieków. Jej modyfikacje i ewolucja stały się podstawą dzisiejszych poszukiwań w zakresie spędzania czasu wolnego. Dobrze kształtowana turystyka pozwala na wspieranie lokalnego potencjału i działalności społeczności lokalnych. Rozwój zrównoważonej turystyki rozumianej jako wsparcie ochrony dziedzictwa kulturowego i środowiska przyczynia się do promocji i zachowania wartości regionalnych związanych z lokalnymi uwarunkowaniami. Turystyka wspiera rozwój gospodarczy, łącząc go z poszanowaniem zastanych wartości. Kreuje ona realizowanie licznych lokalnych inicjatyw powstających w organizacjach pozarządowych i samorządach lokalnych oraz wspiera przedsiębiorców. W pracy urbanisty i architekta przestrzeń wypoczynku stanowi bardzo istotny element projektowy, zarówno w skali makro, związanej z przestrzeniami otwartymi, krajobrazem, ogólnodostępną zielenią lasów, łąk, parków, jak i w skali mikro, związanej z przestrzenią publiczną placów, ulic czy pasaży. Zrozumienie konieczności zrównoważonego kształtowania przestrzeni wypoczynku stanowi konieczny element w pracy architekta, architekta krajobrazu i urbanisty.