Forpoczty miasta. Trzeci pierścień przedmieść Krakowa w okresie międzywojennym
Authors:
- Magdalena Woźniczka
Abstract
Krakow's borders in the first half of the 20th century were extended twice. Plans from 1910–1915 and 1941 maintained the concentric layout of the city. In the years 1910–1915 Krakow gained fourteen new cadastral districts. The city area increased from 6.88 (before 1910) to 46.9 km² in 1915. As a result of the borders’ expansion, a ring of interwar suburban areas was created. In the paper, the city suburbs have been defined as the villages incorporated to the Greater Krakow in 1941. The interwar suburbs ring is almost an unexplored subject, which is due to three reasons: the short time of existence of these suburbs, the apparent lack of special characteristics, and little desire to learn about the history of the districts. The suburbs are discussed only in the context of Krakow or in thematic studies. The real face of the suburbs is hidden under the mask of ordinariness. Among them there are villages that contained important industrial plants, hospital and sanitary institutions, military and post-military areas, places of recreation for the residents of Krakow and numerous villa objects. In addition to the specialised villages, there were also villages of a typical agricultural character. Analysis of the suburbs of Krakow includes the following topics: Krakow, which is the background for the suburbs, the city development concept, relations between the size of Krakow and its suburbs, the spatial structure of the suburbs, transport and suburb specialisation. As a result of a detailed analysis of the individual suburbs of Krakow, differences between the villages are shown. The areas studied in detail are Rakowice with Czyzyny and Piaski Wielkie with Kurdwanow. A closer look at the interwar suburbs of Krakow provides an opportunity to see the uniqueness of the discussed areas. Studies show how many important urban functions were outside Krakow. These were, among others, industrial plants, hospitals, airport, residential buildings and recreational areas. Understanding the space and functions of the suburbs shows how important suburban villages were for Krakow and its residents.
- Record ID
- CUT437227f0d4a8436e8d874d216fb613ff
- Publication type
- Publication categories
- ; ;
- Author
- Other language title versions
- Outstation of the city. The third ring of Krakow’s suburbs in the interwar period
- Pages
- 149-220
- Other elements of collation
- il.; Bibliografia (na s.) - 218-220; Oznaczenie streszczenia - Streszcz., Summ.
- Book
- Motak Maciej Maciej Motak (eds.): Studia nad architekturą i urbanistyką Polski międzywojennej. T. 6, Planowanie, budowanie i ulepszanie Wielkiego Krakowa w odrodzonym państwie, Architektura i Urbanistyka, 2021, Kraków, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Wydaw. PK, 222 p., ISBN 978-83-66531-87-1 (online)
- Keywords in Polish
- tereny podmiejskie, Rakowice, Czyżyny, Piaski Wielkie, Kurdwanów
- Keywords in English
- suburban areas, Rakowice, Czyzyny, Piaski Wielkie, Kurdwanow
- Abstract in Polish
- Kraków w pierwszej połowie XX wieku dwukrotnie przeszedł proces rozszerzenia granic miejskich. Plany zmian przebiegu granic z lat 1910–1915 i 1941 zachowały pierwotny koncentryczny układ miasta. W wyniku działań prowadzonych w latach 1910–1915 Kraków zyskał czternaście nowych dzielnic katastralnych. Powierzchnia miasta wzrosła z 6,88 (przed rokiem 1910) do 46,9 km² w roku 1915. Wcielenie nowych obszarów w obręb miasta przyczyniło się do wykreowania międzywojennego pierścienia krakowskich przedmieść. Przedmieścia – rozumiane jako tereny włączone do Krakowa w roku 1941, pełniły swoje funkcje wyłącznie w latach 1915–1941. Krótki czas ich istnienia, pozorny brak charakteru oraz nieznajomość i brak chęci poznania przeszłości obecnych dzielnic Krakowa powodują, że wspomniany pierścień przedmieść jest tematem niemal niezbadanym. Zagadnienia z nim związane poruszane są jedynie jako wątki poboczne opracowań dotyczących historii Krakowa lub wyspecjalizowanych opracowań tematycznych. Przedmieścia okresu międzywojennego pod maską zwyczajności kryją swoje prawdziwe oblicze. Występują wśród nich wsie, które w swoich granicach posiadały: ważne zakłady przemysłowe; zakłady szpitalne i sanitarne; obiekty wojskowe i powojskowe; miejsca rekreacji mieszkańców Krakowa; liczne obiekty willowe. Oprócz wsi wyspecjalizowanych występowały też wsie o typowo rolniczym charakterze. Analiza międzywojennych przedmieść Krakowa obejmuje zagadnienia: tła jakim był da przedmieść Kraków, koncepcji rozwoju miasta, stosunku wielkościowego Wielkiego Krakowa do przedmieść, struktury przestrzennej przedmieść, transportu, specjalizacji przedmieść. Dostrzeżenie różnic między poszczególnymi wsiami przyłączonymi do Krakowa w 1941 roku jest możliwe dzięki szczegółowym badaniom wybranych terenów. Obszarami tymi są Rakowice z Czyżynami oraz Piaski Wielkie z Kurdwanowem. Bliższe poznanie międzywojennych przedmieść Krakowa daje szansę dostrzeżenia wyjątkowości omawianych terenów. Badania pokazują jak wiele ważnych funkcji miejskich lokalizowano pod Krakowem. Były to m.in.: zakłady przemysłowe, szpitale, lotnisko, zabudowa mieszkaniowa i tereny rekreacyjne. Poznanie przestrzeni i funkcji przedmieść uświadamiają jak ważne dla Krakowa i Krakowian były podmiejskie wsie.
- URL
- https://power.pk.edu.pl/materialy-dydaktyczne/ Opening in a new tab
- Related project
- Programowanie doskonałości - PK XXI 2.0 Program Rozwoju Politechniki Krakowskiej na lata 2018-2022. . Project leader at PK: , ,
- Language
- pol (pl) Polish
- License
- Score (nominal)
- 20
- Uniform Resource Identifier
- https://cris.pk.edu.pl/info/article/CUT437227f0d4a8436e8d874d216fb613ff/
- URN
urn:pkr-prod:CUT437227f0d4a8436e8d874d216fb613ff
* presented citation count is obtained through Internet information analysis, and it is close to the number calculated by the Publish or PerishOpening in a new tab system.