Elewacyjne wyprawy szlachetne w budownictwie międzywojennego Krakowa. Estetyka, ochrona, konserwacja
Authors:
- Monika Bogdanowska
Abstract
Artykuł porusza problematykę ochrony zewnętrznych wypraw tynkowych zachowanych w Krakowie na elewacjach pochodzących z okresu międzywojnia. Temat ten, wobec intensyfikacji prac remontowych, nowych środków i metod renowacyjnych oraz stopniowej degradacji zasobu zasługuje na szczególną uwagę. Różne potrzeby, czy to związane z użytkowaniem budynków, czy ich estetyką powodują nieodwracalne przekształcenia historycznych obiektów. Mimo starań podejmowanych przez środowiska konserwatorów i architektów, społeczna świadomość wartości architektury modernistycznej nadal jest bardzo niska Nie istnieją także mechanizmy prawne ani administracyjne, które mogłyby przeciwdziałać tym procesom. Tezą artkułu jest wykazanie, że modernistyczne wyprawy tynkarskie, zarówno zachowane we wnętrzach jak i na elewacjach obiektów budownictwa międzywojennego stanowią część materialnego dziedzictwa i powinny podlegać ochronie. Dziś traktowane jako element czysto techniczny, mający zapewnić odpowiednią izolację termiczną i ochronę ścian, nie podlegają ochronie. Procesy ich niszczenia i główne zagrożenia, wobec nieprzeciętnych cech wytrzymałościowych tynków szlachetnych i kamieniarskich dotyczą przede wszystkim działań celowych, związanych czy to z modernizacjami, czy mniej lub bardziej świadomym wandalizmem. Celem artykułu jest przybliżenie tych zagadnień i włączenie się w dyskusję nad działaniami, które powinny zostać podjęte aby ten wyjątkowy zasób ochronić przed całkowitym zniszczeniem. Obszarem badawczym jest Kraków. Przyjęta metodologia badawcza to przede wszystkim studia poszczególnych przypadków pozwalające na analizę i syntezę zachodzących zjawisk, podparciem merytorycznym w zakresie wskazań ochronnych są wywiady z konserwatorami prowadzącymi prace renowacyjne na elewacjach pokrytych tynkami szlachetnymi. W artykule krótko scharakteryzowano istniejący zasób, jego walory techniczne i estetyczne. Dalej omówiono najważniejsze przyczyny zniszczeń oraz zagrożenia. W kolejnej części przedstawione zostały stosowane obecnie metody konserwacji i renowacji tynków. W podsumowaniu wskazano na konieczność ochrony historycznych elewacji i powstrzymania procesów ich nieprzemyślanego niszczenia.
- Record ID
- CUTecf8e5e387bd4631bb9cfdd423bd3a65
- Publication categories
- ;
- Author
- Other language title versions
- Stucco in mid-war Cracow architecture. Esthetic, conservation, protection
- Journal series
- Budownictwo i Architektura, ISSN 1899-0665, e-ISSN 2544-3275
- Issue year
- 2018
- Vol
- 17, 1
- Pages
- 95-100
- Other elements of collation
- fot.; Bibliografia (na s.) - 99; Bibliografia (liczba pozycji) - 6; Oznaczenie streszczenia - Streszcz., Abstr.; Numeracja w czasopiśmie - Vol. 17, 1
- Keywords in Polish
- modernizm, tynki szlachetne, ochrona, konserwacja
- DOI
- DOI:10.24358/Bud-Arch_19_171_12 Opening in a new tab
- URL
- http://bud-arch.pollub.pl/index.php/pl/vol_171_2018/ Opening in a new tab
- Language
- pol (pl) Polish
- License
- Score (nominal)
- 6
- Uniform Resource Identifier
- https://cris.pk.edu.pl/info/article/CUTecf8e5e387bd4631bb9cfdd423bd3a65/
- URN
urn:pkr-prod:CUTecf8e5e387bd4631bb9cfdd423bd3a65
* presented citation count is obtained through Internet information analysis, and it is close to the number calculated by the Publish or PerishOpening in a new tab system.